Belastingen in duurzaam perspectief

Belastingen zijn een al oud fenomeen. En het is een begrip dat niet onverdeeld positief in ons geheugen gegrift is. We weten, dat aan het begin van onze jaartelling mensen zich al verrijkten aan belastingen. In de loop de eeuwen hebben allerlei bestuurders er een potje van gemaakt. Het gewone volk zuchtte onder de hoge belastingdruk en de hoge heren leefden in weelde. Ook in onze moderne tijd is het rond belastingen geen pais en vree. Een minister of staatssecretaris kan zomaar struikelen over een (nieuw) probleem bij de belastingdienst.

Het doel van belastingheffing is duidelijk; we hebben gemeenschappelijk doelen te bereiken en moeten die financieren. Het collectief belang ondersteunen we met belastingen.

Veel discussie is er altijd geweest over vragen als: ‘waarop wordt belasting geheven?’ en ‘hoeveel belasting?’  Ook wordt regelmatig gezegd, dat een eenvoudiger systeem wenselijk is. Goed zichtbaar is ook, dat nieuwe kabinetten telkens het belastingbouwwerk een beetje aanpassen. Een beetje verhoging hier, een extra heffing daar.

Ik denk dat het tijd wordt voor een andere benadering.

Het nieuwe uitgangspunt zou moeten zijn: ‘de mate waarin belasting wordt geheven is gebaseerd op de maatschappelijke impact van de te leveren goederen of dienst’.

De maatschappelijke last van diverse stappen in de voortbrengingsketen zullen dan ook naar een eerlijke waarde belast moeten worden. Vliegverkeer zal zwaarder belast moeten worden dan treintransport. Plastic zwaarder dan papier, enz.

Dat zal betekenen dat lokale diensten en goederen zoals bijvoorbeeld de kapper of plaatselijke biologisch geteelde groenten nagenoeg belastingvrij zijn. ‘Naar de kapper’ dat doen we dichtbij, maar de sperzieboontjes uit Egypte zullen waarschijnlijk uit het schap verdwijnen vanwege de opgelegde belastingen.

Het is natuurlijk ondoenlijk om per product of dienst een eerlijke en volledige LevensCyclusAnalyse te maken. Toch zouden op basis van criteria als; afstand productie/consumptie, toegevoegde/gebruikte middelen, gezondheidsschade/milieuschade een systeem opgezet moeten kunnen worden. Veel ‘Alibabaproducten’ worden dan duur: van ver weg, niet duurzaam in gebruik, niet duurzaam geproduceerd. En de kapper? Die wordt eindelijk weer betaalbaar.